Asielzoekers in Geldrop-Mierlo

Waarom is gekozen voor de opvang van deze groep minderjarige asielzoekers in plaats van volwassen asielzoekers?

De nood in Ter Apel onder deze specifieke groep gevluchte jongeren was op dat moment groot en schrijnend. Er verbleven circa 350 jongeren in Ter Apel, terwijl er voor 55 jongeren plek is. De demissionair staatssecretaris Van der Burg heeft herhaaldelijk aan gemeenten een oproep gedaan om bij te dragen aan de opvang van deze minderjarige vluchtelingen. Wij voelen ons moreel verplicht om bij te dragen aan een oplossing toen er binnen de gemeente ruimte ontstond. Bovendien vinden we deze groep goed bij de studenten passen.

Komen er in de gemeente nog meer asielzoekers?

De gemeente Geldrop-Mierlo moest op basis van afspraken die zijn gemaakt in de veiligheidsregio Brabant Zuidoost 149 asielzoekers opvangen. Inmiddels is de Spreidingswet aangenomen. Dat betekent dat de gemeente ongeveer 230 asielzoekers moet opvangen. We moeten eind 2024 een regionaal plan hebben hoe we dat gaan doen. 

Waarom kan de gemeente zo snel woonruimte realiseren voor deze studenten en minderjarige asielzoekers en niet voor onze jongeren?

De opvang van deze twee groepen legt geen druk op de huidige woningmarkt. Door het opvangen van deze mensen hoeft niemand langer te wachten op een woning. Het gaat om plekken die in een bestaand gebouw tijdelijk worden gecreëerd met gemeenschappelijke voorzieningen en voor de minderjarige asielzoekers een gedeelde slaapkamer. Dat is echt iets anders dan een woning waar je zelf een keuken, woon- en slaapkamer wilt hebben. 

Waarom vangt Geldrop-Mierlo asielzoekers op terwijl een deel van de inwoners duidelijk aangeven hier gemengde gevoelens over te hebben?

Geldrop-Mierlo is een gemeente voor iedereen. Het college en de gemeenteraad vinden het een morele verantwoordelijkheid om aan de opvang van minderjarige asielzoekers bij te dragen. De situatie van deze groep kwetsbaren is op het opvangcentrum in Ter Apel zeer schrijnend. Door komst van de Spreidingswet zijn we ook verplicht asielzoekers op te vangen. Er leven onder omwonenden van de locatie Akert zorgen en die zijn begrijpelijk. Het college heeft daarom gekozen voor een kleinschalige opvanglocatie en een doelgroep die 24 uur per dag en 7 dagen in de week professioneel wordt begeleid. De ervaringen in de regio met dit soort kleinschalige locaties zijn goed.

Wonen in de Akert

Uit welke landen komen de studenten en coassistenten?

De studenten en coassistenten komen uit heel de wereld.

Blijven deze studenten en coassistenten drie jaar in het pand wonen, of gaat de samenstelling van de groep wisselen?

We kennen het leerprogramma niet van de studenten en coassistenten. En daarom weten we niet of de samenstelling van deze groep de komende 3 jaar wijzigt.

Hoe wonen de studenten en coassistenten in het gebouw? Hebben zij bijvoorbeeld ieder een kamer, koken ze gemeenschappelijk?

Iedere student en coassistent heeft een eigen kamer. De meeste kamers hebben een eigen badkamer en pantry. De studenten en coassistenten koken zelf en eten in de gezamenlijke huiskamers met keuken. Ze mogen niet op hun kamer koken.

Is er toezicht op de studenten?

De kamers voor de studenten verhuurt de vastgoedbeheerder VPS. Er gelden duidelijke huisregels voor alle kamerbewoners voor bijvoorbeeld het plaatsen van fietsen en scooters, huisafval en feesten. Er is drie keer per week een huismeester op de locatie en er zijn hoofdbewoners benoemd. Zij zorgen voor de naleving van de huisregels.

Kunnen studenten en coassistenten naar de minderjarige vreemdelingen en andersom?

Niet in het gebouw, dat is in twee aparte delen gesplitst door intern een muur te plaatsen. De twee groepen wonen dus apart van elkaar. Elke groep heeft ook een eigen ingang tot het pand. Bij de toegang tot de woonlocatie van de minderjarigen is er toezicht door de beveiligingsorganisatie Trigion.

Wat wordt bedoeld met alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV)?

Het gaat om jongeren jonger dan 18 jaar die alleen of samen met andere jongeren maar zonder hun ouders naar Nederland komen en hier asiel aanvragen.

Hoe ziet de samenstelling van de groep minderjarige asielzoekers eruit die in Akert komen?

De groep bestaat uit jongens en meisjes in de leeftijd van 15, 16 en 17 jaar. Verhoudingsgewijs zal de groep meer jongens dan meisjes tellen. Dat heeft een reden. Er komen meer jongens aan bij het aanmeldcentrum Ter Apel. Dat komt doordat er een moeilijke en gevaarlijke reis moet worden gemaakt. Je ziet daarom vooral jongens vluchten voor oorlog en geweld in hun land. 

Blijven deze jongeren drie jaar in locatie Akert wonen?

De jongeren zitten in de procedure voor een asielaanvraag. Die duurt 9 tot 12 maanden, soms zelfs langer. Een kind verhuist naar een andere locatie nadat het een uitspraak op het asielverzoek heeft ontvangen. Ongeacht of deze uitslag negatief of positief is. Een kind verhuist naar een COA-locatie voor volwassenen als hij of zij 18 jaar wordt.

Hebben alle jongeren op de locatie een voogd?

Ieder kind heeft een eigen voogd via de Stichting Nidos, omdat ze allemaal minderjarig zijn. Die voert als onafhankelijke (gezins-) voogdijinstelling, op grond van de wet, de voogdijtaak uit voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen. De voogd is regelmatig aanwezig op locatie. Daarnaast heeft ieder kind een mentor op de locatie. Op de locatie is er dus toezicht en begeleiding voor ieder kind.

Geeft de aanwezigheid van studenten en minderjarige vluchtelingen in één pand problemen?

Integendeel. Beide groepen zijn jong qua leeftijd en werken aan hun toekomst. We hopen zelfs dat er initiatieven op de locatie komen waarin de groepen samen optrekken. Er zijn op andere locaties verschillende voorbeelden van samenwerking bijvoorbeeld tussen kunstenaars en vluchtelingen.

Hoe wonen de minderjarige asielzoekers in hun deel van het pand?

De woonvoorziening voor de minderjarige vluchtelingen valt onder de verantwoordelijkheid van het COA. COA heeft op haar kosten gezorgd voor een veilige en passende aanpassing en inrichting van dit deel van het pand. Er zijn 54 slaapplekken; verdeeld over de begane grond en de eerste etage. De meisjes slapen op de begane grond. De jongens slapen op de 1e etage. Er verblijven 3 jongeren op een kamer. Op beide verdiepingen zijn gemeenschappelijke woonkamers met een keuken. Op de begane grond is ook een leskeuken. De jongeren koken zelf hun maaltijd. Op de begane grond is de receptie en zijn ook de kantoren van het COA, Nidos en de beveiliging.

Hoe is de gezondheidszorg voor de minderjarige asielzoekers geregeld?

Het COA is verantwoordelijk voor de gezondheidszorg. Net als iedereen kunnen asielzoekers naar de huisarts of het ziekenhuis. COA-medewerkers informeren de jonge asielzoekers over de Nederlandse gezondheidszorg en begeleiden hen – indien nodig - naar de zorg.

Dagbesteding

Hoe ziet de dagbesteding van de minderjarige vreemdelingen eruit?

Op de locatie zorgt het COA onder leiding van gediplomeerde woonbegeleiders voor een dag- en avondprogramma. Dat bestaat uit bijvoorbeeld verkeersles, fietstraining en zwemles. Er zijn ook sport en recreatieve activiteiten.

Hoe is het onderwijs geregeld?

De minderjarige asielzoekers zijn allen leerplichtig. Vanaf januari 2024 krijgen de jongeren op maandag, dinsdag en woensdag onderwijs in Ontmoetingscentrum ’t Kruispunt aan de Slachthuisstraat 22 in Geldrop. De jongeren zijn verdeeld in twee klassen en krijgen les van leerkrachten van het Jan van Brabant college. Vanaf volgend schooljaar kunnen zij waarschijnlijk terecht op hun school in Helmond. De jongeren krijgen taal, rekenen en beeldende vorming. Door het onderwijs ervaren de jongeren weer een normaal leven en krijgen zij ritme en een gevoel van doel in het leven.

Leefbaarheid en veiligheid

Hoe is het toezicht op de woonlocatie geregeld?

De woonlocatie van het COA heeft een locatiemanager. Ook garandeert het COA 7 dagen per week, 24 uur per dag begeleiding. Er is constante beveiliging en gecertificeerde bedrijfshulpverleners op de woonlocatie. Ieder kind heeft een mentor van het COA én een eigen voogd vanuit het Nidos. Er is dus permanent toezicht op deze kwetsbare groep.

Hoe wordt er overlast op de woonlocatie voorkomen?

Het COA informeert de jongeren over de huisregels van de woonlocatie. Ook zorgt het COA voor een stukje inburgering. De jongeren krijgen uitleg over de omgangsvormen, waarden en normen en de gedrags- en verkeersregels in Nederland.

Mogen de jongeren van het terrein af?

Ja, net als alle jongeren mogen zij naar buiten. Wel geldt de regel dat zij zich 2 keer per dag fysiek bij de opvanglocatie moeten melden. Het COA organiseert op de locatie activiteiten zodat jongeren gemotiveerd zijn om op de locatie te blijven.

Hoe is de openbare orde en veiligheid geregeld?

De leefbaarheid, beheersbaarheid en veiligheid op de opvanglocatie vallen onder de verantwoordelijkheid van het COA. Het COA heeft hiervoor de particuliere beveiligingsorganisatie Trigion ingehuurd. Er is 24 uur per dag en 7 dagen in de week toezicht op de veiligheid en leefbaarheid op de locatie. Gedurende de nacht is er ook begeleiding aanwezig. Zij draaien dan een zogenaamde wakkere dienst.

Bij strafbare feiten of verstoringen van de openbare orde wordt de politie ingeschakeld. Die neemt de locatie en de omgeving ook in de surveillance mee. Verder is er regelmatig overleg tussen het COA, de wijkagent en de gemeente om signalen van inwoners te bespreken en eventueel maatregelen te treffen. De wijkagent, gebiedsregisseur en BOA onderhouden hiervoor nauw contact met de bewoners die in de omgeving van Akert wonen.

Waar kunnen inwoners met klachten terecht?

COA heeft een telefoonnummer 06 29 085 167 waarop de woonlocatie 24 uur en 7 dagen per week bereikbaar is. Daarnaast is er het landelijk nummer van de politie (0900-8844) en voor spoedgevallen geldt 112.

Er is ook goed en regelmatig contact tussen omwonenden, het COA en de gemeente om knelpunten, zorgen en oplossingen bespreken. De klankbordgroep heeft voor de opening van de woonlocatie een aantal keren overleg gevoerd. En dit heeft geleid tot aanpassingen van de toegang tot het terrein van de COA-opvanglocatie. Deze overleggen gaan door nu de woonlocatie in gebruik is genomen. Zo blijven we samen kijken hoe het gaat in de wijk en hoe de jongeren goed kunnen integreren.

Vergunningen

Hoe is het vergunningentraject voor deze locatie verlopen?

Voor de tijdelijke huisvesting van studenten en minderjarige vreemdelingen zijn twee aparte vergunningen verleend. Beide aanvragen zijn op 21 juli ingediend. Daarnaast is er een vergunning brandcompartimentering en een vergunning voor de Leegstandwet verleend. De gemeente heeft 115 bezwaarschriften ontvangen. Ze gaan bijna allemaal over de komst van de minderjarige asielzoekers. Een onafhankelijke bezwaarschriftencommissie heeft de bezwaarschriften behandeld en een advies uitgebracht aan het college. Het college heeft op 19 februari 2024 een beslissing op de bezwaren genomen.

Wat doet een bezwaarcommissie?

Bezwaarschriften zijn voorgelegd aan een onafhankelijke bezwaarschriftencommissie van 4 personen. Zij behandelen de bezwaren, organiseren hoorzittingen en brengen advies uit aan het college van burgemeester en wethouders. Het college neemt uiteindelijk een beslissing op bezwaar (BOB). Dit is een wettelijk voorgeschreven procedure. 

Hoe is de commissie tot één advies gekomen op 115 bezwaarschriften?

Het is aan de commissie hoe zij dit aanpakken. Zij zijn een onafhankelijke partij. Op basis van het advies zien we dat ze de verschillende bezwaargronden uit alle bezwaarschriften opgesomd hebben. Per bezwaargrond geven ze een reactie. Op sommige punten zijn ze het eens met de bezwaarmaker(s), op andere punten niet. Ze trekken vervolgens een conclusie en doen verschillende suggesties om de vergunning voor de amv-locatie te verbeteren. 

Wat was het advies van de commissie?

Het advies van de commissie was om de vergunningen in stand te houden. Wel vond de commissie de vergunningen op onderdelen beter moesten. Het ging dan met name over de afspraken met COA om de veiligheid en leefbaarheid te borgen. Die afspraken lagen er inmiddels met de commissie was van mening dat we daar in de vergunning meer over moesten vastleggen.

Wat was het besluit van het college?

Het college heeft het advies van de commissie grotendeels overgenomen. De vergunningen zijn in stand gebleven, maar zijn wel aangepast. De afspraken die we inmiddels al gemaakt hadden met COA zijn toegevoegd aan de vergunning. Enkele verbetersuggesties van de commissie nemen we niet over. We vinden deze niet nodig en op onderdelen te ver gaan.

Kan nog gereageerd worden tegen deze beslissing van het college?

Na het besluit van het college was het mogelijk om binnen 6 weken beroep in te dienen bij de Rechtbank. Deze termijn is inmiddels verstreken, waardoor het nu niet meer mogelijk is om te reageren. Er is geen beroep ingesteld. De tijdelijke vergunningen zijn daardoor onherroepelijk geworden. 

De resterende opgave/Spreidingswet

Hoeveel asielzoekers moet de gemeente opvangen nu de Spreidingswet is aangenomen?

Op basis van inwoneraantallen moet de gemeente ongeveer 230 asielzoekers gaan opvangen.

Gaat gemeente Geldrop-Mierlo deze realiseren?

Wij hebben altijd gezegd verantwoordelijkheid te willen nemen in deze maatschappelijke opgave. We hebben dus zeker de intentie om aan de opgave te doen. Met de komst van de spreidingswet zijn we hiertoe ook verplicht.

Moeten die opvangplekken dit jaar nog gerealiseerd zijn?

Er moet eind 2024 een regionaal plan zijn voor het opvangen van asielzoekers. De plekken hoeven nog niet dit jaar gerealiseerd te zijn. De nood is natuurlijk nog wel heel hoog, waardoor de minister wel de oproep doet om zo snel mogelijk plekken te realiseren.

Zijn er al andere locaties bekend?

Nee. Wij wilden eerst het proces van de Akert afronden en leren van de ervaringen die we hebben opgedaan. Daarna willen we in gesprek met de raad over kaders voor de resterende opgaven. Pas daarna gaan we op zoek naar andere locaties. Het college denkt daarbij voor dit moment aan meerdere locaties van vergelijkbare omvang als opvanglocatie Akert. Maar uiteindelijk gaan we daar eerst over in gesprek met de raad.