Eikenprocessierups

Eikenprocesssierupsen

De eikenprocessierups is al heel wat jaren actief in Nederland. De rups is de larve van een nachtvlinder die haar eitjes legt in de toppen van vooral eikenbomen waarin ze overwintert. Tussen half april en begin mei komen de rupsen uit de eitjes. Aanvankelijk zitten ze hoog in de boom. Na een aantal vervellingen komen groepjes rupsen samen en vormen grote nesten op de stammen van eikenbomen. Na de vierde vervelling krijgen ze brandharen die een allergische reactie kunnen veroorzaken bij mensen en dieren. De nesten bestaan uit een dicht spinsel van draden, brandharen, vervellingshuidjes en uitwerpselen. Vanuit hun nesten gaan de rupsen ’’s nachts in processie op zoek naar voedsel.

Eikenprocessierups melden

Bestrijding

In maart 2020 is de gemeente gestart met het preventief behandelen van eikenbomen met een biologisch middel. Ook dit jaar behandelen we 4800 eiken. Dat is 15% minder dan vorig jaar en 30% minder dan sinds we begonnen zijn met bestrijden. We gebruiken voor de bestrijding een biologisch middel. Dit middel is goedgekeurd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Het pakt alleen bepaalde rupsen aan en is niet schadelijk voor andere insecten, dieren en mensen.

Ook heeft het middel geen invloed op de natuur of het grondwater. Het wordt in een specifieke periode gebruikt waarin nog weinig andere rupsen aanwezig zijn in de eikenbomen. We behandelen geen eiken aan de Kleine IJsvogelvlinder Fietsroute en ook niet op plekken waar beschermde vlinders voorkomen. Er zijn daar genoeg plantensoorten en dieren die plagen zoals die van de eikenprocessierups op een natuurlijke wijze kunnen voorkomen.

Bekijk hier hoe de bestrijding in zijn werk gaat.

Op deze kaart kunt u zien welke bomen zijn bestreden met het biologische middel.

Vergroten biodiversiteit

Een belangrijke andere stap in de bestrijding van de eikenprocessierups is het creëren van een biodiverse omgeving. Dit is een natuurlijke omgeving met veel verschillende bomen, plantensoorten en dieren. Vogels zijn daarbij belangrijk, omdat zij een natuurlijke vijand zijn van de rupsen. Als gemeente hebben we daarom op verschillende plekken nestkastjes gehangen. Ook insecten zorgen namelijk voor een biodiverse omgeving en bovendien eten bepaalde insecten de eitjes van de eikenprocessierups.

Verder zorgen we ervoor dat er meer soorten bloemen in onze gemeente komen te staan en maaien we het gras rond de bomen niet meer weg. In  bermen zaaien we speciale bloemen- en kruidenmengsels die aantrekkelijk zijn voor juist die vogels en insecten die de rupsen(eitjes) eten.

Nestkasten

Tot slot hebben we 48 nestkasten voor vleermuizen geplaatst in Geldrop en Mierlo. Een medewerker van de buitendienst heeft deze kasten in zijn vrije tijd gemaakt. Vleermuizen vangen ’s nachts (nacht)vlinders. Ook de vlinders die ooit eikenprocessierups waren. Deze kunnen dan geen eitjes meer leggen.

Niet verpakken in plastic

In verschillende nieuwsberichten is sprake van het gebruik van plastic folie om overlast door eikenprocessierupsen te voorkomen. Soms is daarbij sprake van het omwikkelen van boomstammen met folie. Deze preventiemethode heeft geen zin. De rupsen komen uit de eipakketjes die hoog in de eikenboom zijn gelegd. Daar eten ze van de bladeren. Ze hoeven dus niet in of uit de boom. Het idee van deze oplossing is dat de folie hun looproute zou blokkeren. Maar dat is niet het geval. Verpak de bomen dus niet met plastic.

Gemeente verwijdert plastic folie

We verwijderen plastic folie om bomen van de gemeente. Hiermee willen we voorkomen dat de folie in de openbare ruimte komt, waaraan allerlei vogels, egels, en andere dieren kunnen sterven.

Gebruik geen lijmstrips

De eikenprocessierupsen zijn ook niet te bestrijden met lijmbanden. Experts geven aan dat dit zelfs averechts werkt. Vogels, vleermuizen en insecten, natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups, raken vastgeplakt op een lijmstrip en sterven. Als de leider van de eikenprocessierupsen in nood is doordat deze vast komt te zitten aan een lijmstrip, raken de andere rupsen in de war omdat het contact met de leider is verbroken. In een stressreactie  schieten ze juist hun brandharen af ter bescherming van hun kolonieleider.

Zorg zelf voor biodiverse omgeving!

Inwoners kunnen zelf  een grote bijdrage leveren door de vergroting van de lokale biodiversiteit. Daar wordt niet alleen overlast mee bestreden, maar het is bovendien leuk om nestelende vogels in je tuin te hebben en vlinders die op bloeiende bloemen afkomen. Simpele maatregelen die je kunt treffen zijn:

  • Zaai bloeiende bloemen in, kies voor een inheems vlinder- of bijenmengsel. In deze mengsels zitten ook soorten die roofinsecten aantrekken;
  • Plant een heg of dichte struiken en laat klimop tegen je schutting of tuinmuur groeien. Ook lage dichte struiken volstaan. Insectenetende zangvogels, zoals roodborst, winterkoning, merel en zanglijster kunnen hier een rust- en nestplaats vinden;
  • Hang enkele nestkastjes op voor mezen en voor mussen. Ook jonge mussen worden met insecten gevoerd;
  • Voer in de winter. Hiermee bind je vogels aan je tuin;
  • (stromend) Water trekt vogels aan, een vogel bad of kleine fontein doet wonderen;
  • Ruim je tuin niet te netjes op. Laat aan de randen uit het zicht wat snoeihout liggen. Rommelhoekjes zorgen voor hoge natuurwaarden;
  • Je kunt in de schaduw speciale vleermuiskasten ophangen;
  • Doe je kat een bel aan of hou het dier in de broedtijd binnen.

Wat kunt u doen bij (over)last?

Wanneer u plotseling last krijgt van jeuk, huiduitslag en/of irritaties aan de ogen en de luchtwegen dan kan dat betekenen dat u in aanraking bent gekomen met brandharen van de eikenprocessierups. Als u klachten heeft, is het belangrijk om te voorkomen dat de brandharen zich verder over het lichaam verspreiden. Het is daarom goed om de huid direct na blootstelling met plakband te strippen en daarna met water af te spoelen. De brandharen zijn niet gemakkelijk te verwijderen uit kleding. Het beste is om kledingstukken die besmet zijn met brandharen heel grondig te wassen (liefst op 60ºC). Meestal verdwijnen de klachten binnen enkele dagen tot 2 weken vanzelf. Bij hevige jeuk kunnen middelen tegen de jeuk, zoals zalf op basis van menthol, verlichting geven. Zijn de klachten ernstiger, dan is het verstandig naar de huisarts te gaan.

Voor meer informatie over de gezondheidsrisico’s neemt u contact op met de GGD, via www.rupsen.info. Meer informatie vindt u ook op:

Vragen over gezondheid en de eikenprocessierups? Bekijk de vernieuwde website van de GGD: www.rupsen.info