‘Dementievriendelijke uitvaart biedt iedereen troost’
Dat mensen met dementie soms verward zijn, is geen geheim. De verwarring is vaak extra groot als iemand met dementie stress ervaart bijvoorbeeld rond de uitvaart van de partner waarmee hij of zij jarenlang het leven deelde. Daar is iets op gevonden: de dementievriendelijke uitvaart.
Monique van Heesch-Toirkens en Lidewij van de Sande werken allebei bij Van der Stappen uitvaartverzorging. Monique is uitvaartverzorgster; ze organiseert het afscheid in lijn met de wensen van de nabestaanden. Denk aan de keuze voor begraven of cremeren, de rouwkaart, de kist, de teksten zoals een levensverhaal, foto’s of video’s en de muziek. Lidewij zorgt ervoor dat de overledene er netjes bij ligt: de kleding, de haren en eventueel de make-up.
Verward
Monique volgde een specifieke cursus om een dementievriendelijke uitvaart te kunnen organiseren. ‘Het aantal mensen met dementie neemt toe dus ook het aantal uitvaarten waarbij de partner van de overledene dementie heeft. Soms verblijft die persoon op een gesloten afdeling. Mensen met dementie zijn vaak verward en vergeten soms dat hun partner overleden is. Ze kunnen bijvoorbeeld tijdens de uitvaart vragen: ‘Waar is ons pap?’ Of ze gaan tijdens de afscheidsceremonie aan de wandel.’
Soms besluiten kinderen om de partner met dementie de uitvaart niet bij te laten wonen. Om de ouder te beschermen en te voorkomen dat hij of zij door de uitvaart erg van streek raakt. Monique: ‘Dat is een moeilijke beslissing om te nemen, zeker als mensen bijvoorbeeld zestig jaar getrouwd zijn geweest. Maar iedereen heeft recht om afscheid te nemen. Daarom zoeken wij vaak naar een manier waarop de overgebleven partner er toch bij kan zijn, bijvoorbeeld op een ander moment, afgeschermd van alle bezoekers.’
Rozenkrans en tekeningen
Door de cursus heeft Monique geleerd dat een waardig afscheid van een dierbare altijd mogelijk is. Ook voor mensen met dementie. Dat biedt troost aan alle betrokkenen. Wat volgens Lidewij soms ook troost geeft, is samen met degene die dementie heeft de overledene verzorgen. ‘Dan trekken we de overleden dierbare de uitgezochte kleding aan en nemen ruimschoots de tijd voor de verzorging. We verzorgen het haar en brengen eventueel make-up op of lakken de nagels. Daarnaast kiezen mensen er vaak voor om iets dierbaars in de kist te leggen, bijvoorbeeld een rozenkrans of tekeningen van de kleinkinderen.’ Kortom: ook als er sprake is van een overgebleven partner met dementie is een goed afscheid mogelijk. Monique: ‘Mijn advies aan de familie is: betrek de partner met dementie bij het afscheid maar voer er niet een gesprek van een uur over. Dat is te lang. Hou het pragmatisch. Leg bijvoorbeeld vier foto’s van vader neer en vraag: welke zullen we tonen? Dan heeft de persoon met dementie toch een aandeel in de invulling van het afscheid. Zo biedt een dementievriendelijke uitvaart iedereen troost.’ Lidewij heeft een andere tip. ‘Laat degene met dementie door iemand begeleiden, bijvoorbeeld een medewerker van het verpleeghuis of een goede bekende. Wordt de persoon met dementie tijdens de dienst onrustig, dan kan hij of zij met de begeleider even de ruimte verlaten. Zo neem je de zorg daarover uit handen van de andere familieleden, zodat die zich kunnen concentreren op het afscheid.’ Monique: ‘En laat de partner nog vóór de koffietafel naar huis gaan. Al die goed bedoelde aandacht en condoleances zorgen alleen maar voor onrust.’
Dit is aflevering 3 in een serie van 9 artikelen over dementievriendelijk Geldrop-Mierlo. In de volgende aflevering vertellen Jeanne en Antoon van Hoof over hun centrum voor dagbeleving 8r de Molen in Mierlo.
